การนับศักดิ์กระดานและศักดิ์หมากต่างกันอย่างไร

การนับศักดิ์ถือเป็นอีกหนึ่งกฎที่ถูกพูดถึงกันมากในการแข่งขันหมากรุกไทย ซึ่งเป็นกฎที่ผู้เล่นหมากรุกไทยหลายคนสับสนและไม่รู้วิธีการนับแบบถูกต้อง โดยความแตกต่างและวิธีการนับศักดิ์หมาก ศักดิ์กระดานมีความแตกต่างกันอย่างไรไปดูกันเลย!

การนับศักดิ์กระดาน

การขอใช้สิทธิ์นับศักดิ์กระดาน เกิดจากการที่ผู้เล่นทั้ง 2 ฝ่าย ไม่สามารถตกลงกันเพื่อขอผลเสมอได้ เช่น ผู้เล่นฝ่าย A ขอเสมอ แต่ผู้เล่น ฝ่าย B ไม่ยอม ผู้เล่นฝ่าย A จึงขอใช้สิทธิ์นับศักดิ์กระดานได้หากเข้าเงื่อนไข โดยเงื่อนไขการขอนับศักดิ์กระดานมีดังนี้

1. ต้องไม่มีเบี้ยคว่ำอยู่บนกระดานทั้ง 2 ฝ่าย 
2. เมื่อผู้เล่นรู้สึกว่า ตัวเองเป็นรองทั้งตัวหมากและเวลา
3. ขณะที่มีการนับอยู่จะถือว่าผู้เล่นที่ขอนับกำลังขอเสมอตลอดเวลา

วิธีนับศักดิ์กระดาน

1. เมื่อมีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเริ่มขอใช้สิทธิ์นับศักดิ์กระดาน ผู้เล่นคนนั้นจะถูกเรียกว่า “ฝ่ายหนี” ส่วนฝ่ายที่ไม่ได้ขอจะถูกเรียกว่า “ฝ่ายไล่”
2. เมื่อมีการขอใช้สิทธิ์นับศักดิ์กระดาน ฝ่ายหนีเริ่มเดินจะนับ 1 โดยจะนับตาเดินเฉพาะฝ่ายหนี ซึ่งการนับตาเดินจะถูกนับไปเรื่อยๆ จนถึง 64 ตาเดิน
3. เมื่อฝ่ายหนีนับถึง 64 ตาเดิน ฝ่ายไล่ จะมีสิทธิได้เดินอีก 1 ตา หากไม่สามารถรุกจนได้จะถือว่าเกมเสมอ
4. การนับจะดำเนินต่อไปแม้จะมีการกินหมากขึ้นระหว่างนับ
5. แต่หากฝ่ายหนีถูกกินหมากจนเหลือเพียงแค่ขุนตัวเดียว ให้เปลี่ยนการนับศักดิ์กระดาน ไปเป็น นับศักดิ์หมากแทน
6. ในระหว่างการนับศักดิ์กระดาน หากฝ่ายไล่รู้สึกว่าตัวเองไม่สามารถชนะได้ สามารถขอเสมอได้ตลอดเวลา เมื่อฝ่ายไล่ขอเสมอจะถือว่าเกมนั้นเสมอทันที

การนับศักดิ์กระดานสามารถยกเลิกนับได้ไหม

ฝ่ายขอนับศักดิ์กระดานหากรู้สึกว่าตัวเองสามารถชนะเกมนี้ได้ จะต้องขอยกเลิกการนับศักดิ์กระดานก่อน ถึงจะมีสิทธิ์กลับมาชนะได้ แต่ในทางกลับกันเมื่อยกเลิกการนับผู้เล่นอีกฝั่งสามารถขอใช้สิทธิ์แทนได้เหมือนกัน

การนับศักดิ์หมาก

การนับศักดิ์หมากจะเริ่มนับทันทีเมื่อเข้าเงื่อนไข ซึ่งต่างจากศักดิ์กระดานที่ต้องขอใช้สิทธิ์ โดยเงื่อนไขในการเริ่มนับศักดิ์หมากมีดังนี้

1. ต้องไม่มีเบี้ยคว่ำอยู่บนกระดานทั้ง 2 ฝ่าย
2. ผู้เล่นฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเหลือขุนเพียงตัวเดียว
3. เริ่มนับทันทีเมื่อเข้าเงื่อนไขข้อ 1 และ 2

การพิจารณาจำนวนตาเดินในการนับศักดิ์หมาก

เมื่อเข้าสู่เงื่อนไขการนักศักดิ์หมาก จะพิจารณาจำนวนตาเดินของฝ่ายไล่ จากตัวหมากที่เหลืออยู่ตามลำดับ ดังนี้ 

1. เรือ 2 ลำ ไล่ 8 ตาเดิน
2. เรือ 1 ลำ ไล่ 16 ตาเดิน
3. โคน 2 ตัว ไล่ 22 ตาเดิน
4. ม้า 2 ตัว ไล่ 32 ตาเดิน
5. โคน 1 ตัว ไล่ 44 ตาเดิน
6. ม้า 1 ตัว / เม็ด หรือ เบี้ยหงายกี่ตัวก็ตาม ไล่ 64 ตัว

วิธีการนับตาเดินศักดิ์หมาก

1. ให้พิจารณาหมากที่เหลือของฝ่ายไล่ เพื่อดูว่าฝ่ายหนีจะมีตาเดินได้มากที่สุดกี่ตา โดยใช้เงื่อนไขด้านบนในการพิจารณา
2. ให้นำจำนวนหมากทั้งหมดบนสนาม + 1 จะเท่ากับ ตาเดินเริ่มต้นของฝ่ายหนี
3. ถ้าฝ่ายไล่ไม่สามารถรุกจนฝ่ายหนีได้ ภายในตาเดินที่เหลือ จะถือว่าเกมเสมอ
4. หากจำนวนหมากทั้งหมดบนสนาม + 1 มากกว่า ตาเดิน เกมจะเสมอทันที

ตัวอย่างการนับศักดิ์หมาก

ตัวอย่างที่ 1

จากรูป 

• ฝ่ายสีขาวเป็นฝ่ายหนี 
• ฝ่ายสีแดงเป็นฝ่ายไล่ 
• โดยมีเรือ 2 ลำ ซึ่งมีจำนวนตาเดินน้อยที่สุด (8 ตาเดิน)
• โดยฝ่ายหนีจะเริ่มนับตาเดินที่ 7 (จำนวนหมากทั้งหมดบนสนาม + 1)  
• เมื่อฝ่ายหนีนับ 8 ให้ฝ่ายไล่เป็นคนเดินปิด หากไม่สามารถรุกจนได้ จะถือว่าเสมอ

ตัวอย่างที่ 2

จากรูป 

• ฝ่ายสีขาวเป็นฝ่ายหนี 
• ฝ่ายสีแดงเป็นฝ่ายไล่ 
• โดยมีเรือ 2 ลำ ซึ่งมีจำนวนตาเดินน้อยที่สุด (8 ตาเดิน)
• เมื่อเข้ากฎนับศักดิ์หมาก เกมนี้เสมอทันที เนื่องจาก ตัวหมากทั้งหมดบนสนาม มีจำนวนมากกว่า ตาเดิน